THEATRICAL AUTUMN 2024
The Polish Theatre Institute in the USA
and
The Salon of Poetry, Music and Theatre in Toronto
presents
Wisława Szymborska - Nobel '96
DATES:
TUESDAY | December 3rd 2024, 5:30 pm
FRIDAY | December 6th 2024, 6:30 pm
SATURDAY | December 7th 2024, 11:00 am
SATURDAY | December 7th 2024, 5:00 pm
SUNDAY | December 8th 2024, 2:00 pm
LOCATION:
THE KOSCIUSZKO FOUNDATION
15 East 65th Street, New York, NY 10065
The concept of staging this performance is accurate and evidence of its success- Maria Nowotarska takes on the role of the narrator, taking us into the depths of a poet’s life, She talks about her world and the people in it, about her thoughts and inspirations, while citing the poets own notes and journals. The story gains color and resonates thanks to Szymborska's poetry, executed masterfully by Agata Pilitowska. These poems are truly magical! They are profound, playful, and philosophical, taking on a fascination with our world, existence, and life. Few writers use language this way, crafting it into extraordinary phrases and creating vivid paintings in our imaginations that arouse the deepest emotions. Capturing our hearts and stirring our emotions, Agata Pilitowska's performing talent and precise diction allow us to discover these compositions anew from the volumes of this poetic literature.
by Małgorzata Bonikowska, www.gazetagazeta.com
CAST:
AGATA PILITOWSKA
MARIA NOWOTARSKA (video recording)
The event will be conducted in Polish.
-
Ruch
-
Dnia 16 maja 1973 roku
-
Wrażenia z teatru
-
Konkurs piękności męskiej
-
Cebula
-
Urodziny
Poems presented in the performance:
-
Schyłek wieku
-
Zdumienie
-
Wielkie to szczęście
-
Allegro ma non troppo
-
Miłość od pierwszego wejrzenia
-
Atlantyda
-
Ballada
-
Kot w pustym mieszkaniu
-
Cień
-
Nic dwa razy
-
Nagrobek
-
Ella w niebie
-
Niektórzy lubią poezje
"Theatrical Autumn of the Polish Theatre Institute in the USA"
The task co-financed as part of the care of the Senate of the Republic of Poland for the Polish diaspora and Poles abroad in 2024.
Slowami autora:
Dramat ten oparty jest o fakty z życia Hanki Ordonówny; wykorzystuje piosenki, które śpiewała.
Jest to zarazem tekst literacki, a więc przysługują mu prawa „licentia poetica”.
Kazimierz Braun, Buffalo – Warszawa 2010
Postaci:
HANKA ORDONÓWNA, zwana Ordonką – Krystyna Tyszkiewicz
ZOFIA BAJKOWSKA, zwana Bajkosią – Iza Laskowska
Hanka Ordonówna, właściwie Maria Pietrasińska (1902-1950). Był tancerką, piosenkarką, aktorką. Urodzona w Warszawie, pochodziła z biednej rodziny; jej ojciec był kolejarzem. W latach 1908-1914 była uczennicą Szkoły Baletowej przy Teatrze Wielkim w Warszawie, gdzie w 1915 r. debiutowała w corps de ballet. W 1916 r. zaczęła występować w kabaretach Warszawy oraz Lublina, Krakowa i Wilna. W 1924 r. występując w warszawskim kabarecie „Qui Pro Quo” związała się z Fryderykiem Jarossym, Węgrem z pochodzenia, aktorem i reżyserem. Dopomógł jej w karierze. Wizyty, a następnie występy w Paryżu oraz w Berlinie i Wiedniu, a później również w USA, ugruntowały jej pozycję jako najwybitniejszej polskiej śpiewaczki estradowej. W 1931 r. wyszła za mąż za hrabiego Michała Tyszkiewicza, dyplomatę. Od 1932 r. występowała również w widowiskach dramatycznych, m.in. jako partnerka i pod batutą reżyserską Juliusza Osterwy. Dawała liczne recitale piosenkarskie na estradzie i w radio, występowała w filmach, nagrała dziesiątki płyt. W latach wojny była więziona najpierw przez Niemców w Warszawie (na przełomie 1939/1940), a potem przez Sowietów w Moskwie (w lecie 1940), gdzie pojechała starać się o uwolnienie swego męża, wcześniej aresztowanego przez NKWD. Skazana na 8 lat za „szpiegostwo”, została zesłana do łagru w Uzbekistanie. Wydostała się z niego w wyniku tzw. „amnestii” na jesieni w 1941 r. i podążyła do wojska tworzonego przez gen. Władysława Andersa. Poświęciła się opiece nad polskimi uchodźcami, m.in. uratowała kilkaset polskich dzieci, przewożąc je ze Związku Sowieckiego do Indii. W 1943 r. znalazła się na Bliskim Wschodzie, lecząc gruźlicę, na którą chorowała już przed wojną, a pogorszyły ją więzienia i łagier. Mimo to występowała niestrudzenie dla widowni żołnierskiej i cywilnej. Po zakończeniu wojny zamieszkała w Bejrucie, gdzie jej mąż był konsulem RP, do czasu wyrzucenia go z tego stanowiska przez warszawski reżim komunistyczny. Malowała, napisała liczne wiersze oraz książkę wspomnieniową, Tułacze dzieci. Zmarła na gruźlicę w 1950 r. w Bejrucie.
Zofia Bajkowska (1881-1972), zwana w środowisku teatralnym „Bajkosią” (Bajkowska + Zosia = Bajkosia), była aktorką, poetką, autorką licznych tekstów piosenek. Urodziła się i wychowała w Warszawie. W czasie I wojny światowej i w czasie Wojny Polsko-Bolszewickiej, uczestniczyła w organizowaniu zespołów teatralnych grających dla wojska i sama w nich występowała. W latach międzywojennych jej piosenki wykonywane były w warszawskich kabaretach, m. in. przez Hankę Ordonównę. Publikowała wiersze i grała w filmach. W czasie II wojny światowej pozostała w Warszawie i wstąpiła do AK. Była sanitariuszką w Powstaniu Warszawskim. Ranna, przeżyła i dostała się do obozu jenieckiego w Oberlangen. Stamtąd przyjechała do Anglii. Zamieszkała w Londynie imając się różnych zajęć. Potem przeniosła się do Glasgow. Stamtąd pojechała do Bejrutu, aby pielęgnować Hankę Ordonównę, a gdy ta umarła, wróciła do Szkocji. Umarła w samotności.
Autor
Kazimierz Braun
Reżyseria i adaptacja Krzysztof Vened Szwaja
Ordonka
Krystyna Tyszkiewicz
Bajkosia
Iza Laskowska
Kierownictwo muzyczne i akompaniament
Pablo Zinger
Scenografia, kostiumy i multimedia
Olga Szulc
Światło i dźwięk
Patryk Laskowski, Zbyszek Laskowski
PIOSENKI HANKI ORDONÓWNY WYKORZYSTANE W SZTUCE:
Miłość ci wszystko wybaczy...
muzyka – Henryk Wars, słowa – Julian Tuwim
Przybyli ułani pod okienko...
muzyka i słowa – nieustalone
Ja chcę tak naprawdę...
muzyka – nieustalona, słowa – Michał Tyszkiewicz
Na pierwszy znak
muzyka – Henryk Wars, słowa – Julian Tuwim
Córka kata
ballada starofrancuska, muzyka i słowa – nieustalone
Uliczka w Barcelonie
muzyka – nieustalona, słowa – Michał Tyszkiewicz
Święty Antoni...
muzyka – Henryk Wars, słowa – Artur Maria Swinarski
To przecież nic
muzyka i słowa – Antoni Żuliński
Błękitny Ekspres
muzyka i słowa nieustalone
Trudno muzyka
Tadeusz Müller, słowa – Emanuel Schlechter
Szczęście raz się uśmiecha
muzyka – Henryk Wars, słowa – Emanuel Schlechter
Ja śpiewam piosenki
muzyka – nieustalona, słowa – Julian Tuwim
Aż dojdziemy
muzyka i słowa – Hanka Ordonówna
Nota reżysera:
Pozycja reżysera w teatrze jest najmniej twórcza, ale najbardziej autorytatywna, bo to on ustala koncept przedstawienia, organizuje proces prób i do reżysera zawsze należy ostatnie słowo. Ale to autor sztuki, aktorzy i designerzy są niekwestionowanymi twórcami przedstawienia. Nie mówię tego, aby pomniejszyć własne zasługi. Reżyser jest nieodzowny w teatrze, bez niego trudno jest zrobić dobre przedstawienie. Kolektyw teatralny, zespół, pracuje dobrze tylko pod jego przewodnictwem, bo on ich naprowadza tak aby ich praca pasowała do całości przedstawienia, integralnie spójnego. W innym razie, jak by nie było reżysera, byłby to zlepek często niepasujących do siebie elementów i części. Jednak co reżyser specyficznie robi? Ktoś może zapytać. Przyjrzyjmy się temu, w takim razie.
Wiemy, że autor stworzył sztukę, chociaż tylko na papierze, jednak wszystko już tam jest: koncept, wizja, i słowa przedstawienia. Trzeba to tylko zrealizować na scenie. A to robi zespół teatralny pod kierownictwem reżysera.
Moim pomysłem, czy sposobem na reżyserię jest zrealizowanie sztuki wiernie - tak jak ją autor napisał. A więc nie zmieniam słów, nie przerabiam charakterów postaci, i nie przenoszę akcji w inny okres historyczny, tak jak to teraz jest w postmodernistycznej modzie. Uważam takie zabiegi za trawestacje sztuki. A więc sobie jako reżyser na to nie pozwalam, z zasady, że autor wie lepiej. Właściwie, nie zmieniam nic, a tylko staram się zrealizować sztukę tak jak jest napisana.
Niemniej muszę się przyznać, że skróciłem tekst „Powrotu Ordonki” przynajmniej o jedną czwartą. To nie to, że mi się coś tam nie podobało, a tylko dlatego, że było za dużo materiału, aby to wszystko zmieścić w półtora godzinnym przedstawieniu. Więcej byłoby ponad nasze siły i możliwości, przynajmniej na razie. Mam nadzieje, że autor, Kazimierz Braun wybaczy mi skrócenie jego sztuki. Zresztą, dał mi przyzwolenie, ale na ile to nie powiedział.
Niemniej polecam państwu przeczytanie sztuki „Powrót Ordonki” w wersji nie skróconej, są tam poboczne wątki i eksploracja charakterów sławnych postaci historycznych okresu międzywojennego, a również ich losy emigracyjne w czasach stalinowskich, co dla mnie jest piekielnie ciekawe, bo jest napisane bez socjalistycznej cenzury, na której się wychowałem.
Krzysztof Vened Szwaja, Los Angeles, marzec 2023
Specjalne podziękowania:
Grażyna Drabik, Małgorzata Dymkowska, Julia Janowska, Paulina Kusiak-Daigle, Magdalena Moszczyńska-Pętkowska, Anna Raj, Bolek Ryziński, Mariola Sosnowska, Uta Szczerba, Piotr Szulc, Danusia Świątek, Leszek Tyburczy, Bożena Witowicz.
BERGAMUTY ISLANDS
Jan Brzechwa
Brzechwa taught and played in the past and plays now.
Please check personally that we are not bragging!
"Bergamuty Islands" is a poetry and music show according to
Jan Brzechwa’s poem.
The performance is for audience in every age.
The world of animals, objects and people are intertwined in a carousel of "strange" and surprising situations. Will the crane marry a heron, should the frog be dry, is tripe with oil and eggs a delicacy of a hen,
is a weird duck a weirdo and will Katarzyna come out of a cold?
We will try to answer such questions with the greatest accuracy and with flying colors.
Adopted and directed by Izabella Laskowska;
Music: Jakub Polaczyk;
Music assistance: Zuza Ducka;
Costumes and hats: Uta Szczerba;
Stage Design: Zbyszek Laskowski;
Cast: Zuza Ducka, Justyna Giermola, Kasia Glinka, Iza Laskowska,
Gosia Staniszewska, Bartek Szymański, Andrzej Walczak, Weronika Woźniak;
Piano: Jakub Polaczyk;
Sound: Patrick Laskowski;
Photos: Józef Pacia, Ewa Cannon, Ania Fedisz.
Project partner: the Consulate General of the Republic of Poland in New York;
Project sponsors: The Kościuszko Foundation, PSFCU;
Media sponsors of the project: Dobra Szkoła NY, Radio 910 AM, Nowy Dziennik.
THE CHEATING FLEA
Jan Brzechwa
Colorful and graceful adventures of the Cheating Flea.
The flea tries her "vile" tricks in various situations. Everyone is
fooled by them.
But, .... up to a point! Will Flea be punished for her combinations?
Will she go to jail for her "scams"?
You will find the answer in our performance.
Children, invite your parents to the theatre!
Text adaptation, directed by: Izabella Laskowska;
Cheating Flea: Zuza Ducka;
Narration: Iza Laskowska, Weronika Woźniak;
Light: Zbyszek Laskowski;
Photos: Józef Pacia;
Sound: Patryk Laskowski;
Music: Waldemar Wiśniewski;
Stage Design: Sara Wechsler, Zbyszek Laskowski;
Costumes: Basia Malinowska, Uta Szczerba.
Project partner: the Consulate General of the Republic of Poland in New York;
Project sponsors: The Kościuszko Foundation, PSFCU;
Media sponsors: Dobra Szkoła NY, Radio 910 AM, Nowy Dziennik.
JACK AND THE BEANSTALK
by Dream Tale Puppets
"Jack and the Beanstalk" is a joyous, original adaptation of the classic tale about poor Jack who went to sell his cow and came home with three magic beans. Jack's daring adventure up the huge beanstalk helps him and his
mother out of their difficult financial situation, even if his mother is a bit worried about the moral issues surrounding this unusual way to acquire wealth. The show is created in a Story and Puppet Time format where one performer provides narration and gives voices to the characters and a second performer operates hand puppets, figure puppets, and a marionette, and performs in mask.
Puppeteer: Jacek Zuzański;
Narrator: Izabella Laskowska (PL), Werownika Woźniak (ENG);
Stage Manager: Zbyszek Laskowski;
Photographer: Józef Pacia.
Honorary patronage: the Consulate General of the Republic of Poland in New York;
Sponsors: Centrala Polskich Szkół, PSFUC;
Polish Theatre Institute-official sponsor of Dream Tale Puppets;
Media sponsor: Dobra Szkoła NY.